Strach to nic innego jak reakcja na bodziec zewnętrzny, który stanowi bezpośrednie zagrożenie.
STRACH jest potrzebny! Stanowi on naturalną reakcję obronną organizmu przed realnym niebezpieczeństwem, mobilizuje ciało do szybkiego działania (ucieczki lub walki). Jest mechanizmem przetrwania. Charakteryzuje się niepokojem, nerwowością, napięciem.
Strach, który wywołuje reakcję automatyczną podlega łatwo warunkowaniu. Gdy bodziec neutralny spotka się w tym samym momencie z bodźcem awersyjnym wywołującym negatywne emocje, to bodziec neutralny np leżące na podłodze pudełko również zaczyna wywoływać strach, nawet bez obecności bodźca awersyjnego. Jest to warunkowanie klasyczne.
Wyróżniamy dwa rodzaje strachu:
- Strach czynny- ucieczka
- Strach bierny- znieruchomienie, częsta strategia u małych zwierząt.
Zwierzęta przy niskiej intensywności strachu poruszają się powoli, ostrożnie. Przy średniej intensywności zwierzę nieruchomieje lub niespokojnie się kręci, przy dużym natężeniu emocji reakcją będzie ucieczka, walka, a nawet omdlenie.
To wszystko sprowadza się również do strategii radzenia sobie ze stresem (5F). Normalne rozwinięcie 5F to:
Fight- walka
Flight- ucieczka
Freeze- zastyganie
Fidget- negocjacja
Faint- udawanie martwego
Z moich obserwacji wśród królików możemy zauważyć walkę, ucieczkę, zastyganie. (Związek z pozycją ofiary). Walka wybierana jest jeśli nie ma możliwości ucieczki lub zasób jest zbyt cenny, żeby uciec. Zastyganie stanowić może paraliżujący strach lub próbę przeczekania. A ucieczka, jak to ucieczka 🙂
Jak już wspomniałam, króliki zajmują pozycję ofiary. Oznacza to, że ich czuwanie nad potencjalnym zagrożeniem może być wyższe niż u innych zwierząt. Jeżeli posiadamy jednego królika możemy zaobserwować brak mocnego snu, ciągły stan czuwania, zwiększoną reakcję na głośne i nagłe dźwięki lub inne bodźce, lęk. Królikom w parze łatwiej o dostrzeżenie drapieżnika, zmniejsza się czas na czuwanie u jednego osobnika, co oznacza, że można bezpieczniej zapaść w głęboki sen i odpoczynek. Czuwanie nie zapełnia też wtedy większości dnia, co pozwala na prawidłowy rozwój i przeznaczenie
czasu na czynności, które wcześniej nie były możliwe w takim stopniu.
Na schemacie za czas z królikiem przyjęłam wspólne spędzanie czasu z osobnikiem swojego gatunku oraz sen, posiłki, czas wolny od strachu i czuwania.
Za czas z człowiekiem przyjęłam czas w towarzystwie właściciela zakładając jego zaangażowanie i organizowanie wspólnego czasu, zabawy, aktywacji systemu poszukiwania. Czas wolny od strachu i czuwania.
A ze strony biologicznej… strach rozpoczyna się w ciele migdałowatym, w momencie niebezpieczeństwa uruchamiają się odpowiednie szlaki w mózgu, które powodują m.in uwalnianie hormonów stresu. Aktywuje się układ autonomiczny sympatyczny powodują wzrost ciśnienia krwi, tachykardię, rozszerzenie źrenic.
Mam nadzieję, że artykuł był dla was przydatny. Udostępniajcie, komentujcie, serduszkujcie. To dla mnie zawsze duże docenienie.
„Mózg a zachowanie” Wydawnictwo naukowe PWN, praca zbiorowa
„Biologiczne mechanizmy zachowania się ludzi i zwierząt”- Bogdan Sadowski
oraz moja wiedza 🙂
